Chú thích Người_Chăm

  1. http://www.joshuaproject.net/peopctry.php?rop3=110776&rog3=CB Truy cập tháng 10 năm 2019
  2. 1 2 Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở trung ương Tổng điều tra dân số và nhà ở Việt Nam năm 2009: Kết quả toàn bộ. Hà Nội, 6-2010. Table 5, page 134
  3. 1 2 http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=15361&rog3=LA
  4. “NGƯỜI CHĂM”. Cổng Thông tin điện tử Ủy ban Dân tộc. 
  5. 1 2 3 “Biểu 6: Dân số chia theo thành thị/nông thôn, giới tính, nhóm tuổi và dân tộc, 1/4/2009” (PDF). Trung tâm Tin học Thống kê khu vực I, Tổng cục Thống kê. 
  6. Các dân tộc Việt Nam. Cổng Thông tin điện tử Chính phủ Việt Nam, 2016. Truy cập 01/04/2017.
  7. Các dân tộc Việt Nam. Trang thông tin điện tử Ban Dân tộc tỉnh Hậu Giang, 2012. Truy cập 01/04/2017.
  8. Ngô Vǎn Doanh, My Son Relics, tr.73.
  9. Ngô Vǎn Doanh, My Son Relics, tr.78, 188; Ngô Vǎn Doanh, Champa, tr.33. Bản tiếng Anh của bia Mỹ Sơn ca ngợi thắng lợi của nhà vua ở trang 218 trở đi.
  10. Ngô Vǎn Doanh, Champa, tr.35; Ngô Vǎn Doanh, My Son Relics, tr.84.
  11. Ngô Vǎn Doanh, My Son Relics, tr.89 và tr. 188; Ngô Vǎn Doanh, Champa, tr.36.
  12. Ngô Vǎn Doanh, Champa, tr.36.
  13. Lê Thành Khôi, Histoire du Vietnam, tr.243.
  14. Manguin, "The Introduction of Islam into Campa", tr.12.
  15. Eng, Kok-Thay (2013). From the Khmer Rouge to Hambali. Rutgers, The State University of New Jersey
  16. Mak Phoeun & Po Dharma, “Première intervention”, p. 312; Mak Phoeun, “La communauté cam au Cambodge du XV au XIX siècle” in Actes du Séminaire sur le Campa organisé à l’Université de Copenhague, le 23 mai 1987 (Paris: Centre d’histoire et civilisations de la péninsule indochinoise, 1988), p. 88-90; id., Chroniques royales du Cambodge (de 1594 à 1677) (Paris: pefeo, 1981), p. 207f., 378f. (henceforth crc).
  17. Philipp Bruckmayr (2019).
  18. Nhóm người Chăm này có lẽ là tổ tiên của nhóm người Chăm Jahed (Chăm cũ) sau này. Claudia Seise (2009)
  19. Collins 2009: 27-28
  20. 1 2 Collins, William. 2009. “Cham Muslims,” Ethnic Groups of Cambodia, Phnom Penh: Center for Advanced Studies, 2009.
  21. Chauvea - Tể tướng
  22. Theo Đại Nam thực lục. Bản dịch của Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, Viện sử học Quốc sử quán triều Nguyễn, Tổ Phiên dịch Viện Sử học phiên dịch. Nhà xuất bản Giáo Dục xuất bản năm 2007.
  23. Trích Đại Nam thực lục tập 01: Năm 1812, Nặc Chăn cảm khóc dâng biểu tạ ơn. Lại bắt kẻ bạn thần là Đồng Phù (xưa bị tội với nước, trốn sang Xiêm, đến nay lại về) đưa đến Kinh xin mệnh lệnh triều đình. Vua [Gia Long] dụ rằng: “Đồng Phù đã biết ăn năn tội lỗi, ngươi nên đem lòng thực mà vỗ về cho nó vui lòng lập công. Cái lỗi đã qua hà tất bắt tội!”... Nặc Chăn dâng biểu cho ốc Nha Tôn La Kha Đồng Phù làm Chiêu Chùy... Gặp Chiêu Chùy nước Chân Lạp là Đồng Phù đến chầu, vua [Gia Long] triệu cho yết kiến hỏi han... Lại dụ vua Chân Lạp: "... quan Phiên trở xuống, ai không theo lệnh cho Đồng Phù trị theo quân pháp”.
  24. Người tên Bèn có chức là Oknya Yomreach (ឧកញ៉ា​យោមរាជ, hoặc Phraya Yommarat พระยายมราช ) - tương đương Bộ trưởng Tư pháp
  25. Người tên Suos (សួស) có chức Oknya Kalahom (ឧកញ៉ា​ក្រឡាហោម) - Bộ trưởng Hải quân
  26. Phiên âm của Toun Set - một danh xưng chỉ thủ lĩnh, thầy dạy giáo lý người Chăm Malay.
  27. William Collins, “Cham Muslims,” Ethnic Groups of Cambodia.
  28. Khin Sok, Le Cambodge entre le Siam et le Viêtnam (de 1775 à 1860) (Paris: pefeo, 1991), p. 42f., 50; gdtc, p. 120.
  29. Kiernan, Ben. 2008. The Pol Pot Regime: Race, Power, and Genocide in Cambodia under the Khmer Rouge, 1975-79 (third edition), New Haven and London: Yale University Press. Trang 254.
  30. Hợp tuyển Archives royales du Champa có hai văn bản mang ký hiệu CAM-37 và CAM-38.
  31. Collins 2009: 29
  32. Vương Quốc Champa: Lịch sử 33 Năm Cuối Cùng, 1802-1835, Po Dharma, Paris 1987.
  33. Trà tri Long, Chakrei Long - Bộ trưởng Chiến tranh. Sau này còn được gọi là Chưởng Cơ Trà Long, Chiêu Chuỳ Long, Chauvea (Tể tướng) Long.
  34. Còn được gọi là Vệ úy La Kiên
  35. Tức người gốc Mã Lai, Java.
  36. 1 2 3 4 5 Đại Nam thực lục. Bản dịch của Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, Viện sử học Quốc sử quán triều Nguyễn, Tổ Phiên dịch Viện Sử học phiên dịch. Nhà xuất bản Giáo Dục xuất bản năm 2007. Tập 07.
  37. Theam, Bun Srun (1981). Trang 165.
  38. "Thailand's World : Cham People Thailand". Thailandsworld.com. Archived from the original on 19 June 2017. Retrieved 26 January 2017.
  39. 1 2 Jawa Kur nghĩa là Java Khmer. Trước kia nước Chân Lạp từng bị đế quốc Sailendra ở đảo Java đô hộ. Hoàng tử Chân Lạp là Jayavarman II sau khi bị bắt làm con tin ở Java đã trốn về và giải phóng Chân Lạp, xây dựng nên đế quốc Angkor. Do đó, có thể người Chân Lạp có thói quen gọi những người từ quần đảo Mã Lai là người Java.
  40. 2008 Cambodia National Institute of Statistics, http://www.nis.gov.kh/nis/census2008/Census.pdf
  41. OKAWA Reiko. Hidden Islamic Literature in a Cambodian Village: The Cham in the Khmer Rouge Period. Meiji Gakuin review International & regional studies (2014)
  42. T. Mohan and Va Sonyka (2015), Imam San Followers: We Are Muslims. Khmer Times
  43. Agnès De Féo (2005), The syncretic world of the 'pure Cham'. The Phnom Penh Post
  44. India's interaction with Southeast Asia, Volume 1, Part 3 By Govind Chandra Pande, Project of History of Indian Science, Philosophy, and Culture, Centre for Studies in Civilizations (Delhi, India) p.231,252
  45. “Vietnam”. Truy cập 8 tháng 3 năm 2015. 
  46. Interview with High Priest or Po Adhia of Ninh Thuan province and his assistant, ngày 23 tháng 12 năm 2011
  47. Interview with priest or Po Guru near Ma Lam town, and the director of Binh Thuan Cham Cultural Center, Bac Binh district, ngày 22 tháng 12 năm 2011
  48. ““Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc Khmer tỉnh An Giang đến năm 2010 ban hành Quyết định số 1987/QĐ-UBND ngày 03 tháng 9 năm 2009 của UBND tỉnh An Giang””
  49. "Thoi thóp làng du lịch..."

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Người_Chăm http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t3... http://www.thailandsworld.com/en/thai-people/centr... http://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2004/35433.htm http://www.nis.gov.kh/nis/census2008/Census.pdf http://journalarticle.ukm.my/8251/1/Mohamad_Zain_M... http://www.joshuaproject.net/peopctry.php?rop3=110... http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?pe... http://www.eias.org/wp-content/uploads/2016/03/EU_... http://www.rfa.org/vietnamese/news/reportfromvn/ch... http://www.iseas.edu.sg/nsc/documents/working_pape...